Kömür ve Petrol Nasıl Oluşur?

Kömür ve petrol insanlık tarihinin en önemli doğal kaynakları arasında yer almaktadır. Kömür bataklıklarda oluşan, homojen olmayan, kahverengi ya da siyah renkteki yanma özelliği bulunan katı fosil kütleleridir. Petrolün ise nasıl oluştuğu tam olarak bilinememekle birlikte yerin altında oluşan sıcaklık ve basıncın etkisiyle oluştuğu düşünülmektedir. Sınırsız kullanım alanları bulunan kömür ve petrol nasıl oluşur sorusunu sizlerle kısaca inceleyeceğiz.

Kömürün milattan 1000 yıl öncesine dayandığı bilinmektedir. Dünyanın çeşitli bölgelerinde bulunan kömür yer altındaki rezervlerin kendiliğinden yüzeye çıkması ile keşfedilmiştir. M.Ö demir ve bakır gibi madenleri şekillendirmek amacıyla kömürün ısısından yararlanılmaktaydı. Türkiye’de ilk kömür yatakları ise bir Türk denizcisi askeri olan Uzun Mehmet tarafından bulunmuştur.

Kömür Nasıl Oluşur?

Kömür bataklık ortamlarda bitkiler ve doğanın fosile dönüşmesi ile oluşan bir kaya türüdür. Kömür nasıl oluşur sorusuna karbon, hidrojen, oksijen, kükürt ve azot gibi elementlerin bir araya gelmesi ile oluşur cevabını verebiliriz. Bataklık ortamlarda uygun şartların sağlanması, bitki parçalarının bozuşarak parçalanması ve bazı kimyasal reaksiyonların oluşması sonucu kömür meydana gelmektedir. Kömürler deltalarda, göllerde, lagünler ve akarsu taşıma ovalarında oluşmaktadır. Kömür fosilleşme evreleri ve yer altındaki konumları nedeniyle gerek kimyasal, gerekse fiziksel açıdan farklılıklar gösterebilmektedir. Bu farklılıklar göz önüne alındığında kömür 3 çeşide ayrılmaktadır.

İlgili yazı: Kömür nasıl oluşur

Kömür Çeşitleri

1. Linyit

Ortalama olarak 60 yılda oluşan linyit oluşumunu henüz tamamlayamamış bir kömür çeşididir. Mat bir görünümü olan linyit kolayca ufalanabilmektedir. Linyitin açık kahverengi ve koyu kahverengiye yakın topraksı bir rengi vardır.

2. Taş Kömürü

En az 200-250 milyon yılda oluşan taş kömürü linyitin zamanla kömürleşmeye devam etmesi ile oluşmaktadır. Rengi siyah olan taş kömürü linyite göre daha sert olan taş kömürü ufalanmaz ve kuru bir yapıya sahiptir.

3. Antrasit

Antrasit oluşumu için en az 300 yıl gerekmektedir. En kaliteli ve değerli kömür çeşidi olan antrasit aynı zamanda karbon oranı en yüksek kömür çeşididir. Siyah renkte olan antrasitin diğer kömür çeşitlerine göre yanma oranı da daha yüksektir.

Petrol Nasıl Oluşur?

Petrol insanlığın en önemli ve vazgeçilemez enerjilerinden biridir. Petrol nasıl oluşur sorusuna net cevap verilemese de petrolün milyonlarca yıl önce yaşam sürmüş bitki ve hayvan kalıntılarının ayrışması ile oluştuğu varsayılmaktadır. Petrolün insanlar tarafından kullanılması süreci M.Ö 3000’li yıllara dayanmaktadır. Petrol geri dönüşümü olmayan ve günün birinde bu nedenle azalma ihtimali bulunan bir maddedir.

Petrolün oluşumuna dair birkaç varsayım ortaya konulmuştur. Bu varsayımlardan ilki petrolü oluşturan hidrokarbonların yıllar önce yaşam süren canlı atıklarının deniz ve göl gibi oluşumların tabanında birikmesiyle meydana geldiğidir. Bir diğer varsayıma göre ise yer kabuğunda yaşanan sarsıntıların deniz kayaçlarından petrol çıkmasını sağladığıdır. Yer kabuğundaki değişimler sırasında okyanus ve denizlerin çekilmesi ile birlikte kara parçalarında oluşan çatlaklardan petrol çeşitleri sızmıştır.