Çocuğum Asosyal Ne Yapmalıyım?

Çocuk gelişiminde karşılaşılan problemler arasında yer alan asosyallik ebeveynlerin en fazla üzüldüğü konulardan biridir. Çocuğun içe kapanık tavırlar sergilemesi, toplum içine girmekten kaçınması ve insanlarla ilişki kuramaması olarak görülen bu durum çocuğun sadece anne babaya bağımlı hale gelmesine neden olmaktadır. Normal şartlarda okul öncesi dönemde çocukta sosyalleşme beklenirken, asosyal çocukların bu dönemlerde anne ve babadan ayrı hiçbir şey yapmama isteği ortaya çıkmaktadır.

Gerek ebeveynler, gerekse öğretmenlerin en sık karşılaştığı ve endişelendiği bir durum olan asosyallik çocukta dikkat eksikliği gibi sorunlara da yol açmaktadır. Bu yazımızda çocuğum asosyal ne yapmalıyım diyen aileler için bilgilendirici önerilere yer vereceğiz. Çocuğunuzun gelişimi ve sosyalleşmesi aşamasında en büyük işin size düştüğünü unutmamanız gerekmektedir. Özellikle de aile ortamında çocuğa olan yaklaşım dış çevresi ile kurduğu bağ içinde önem taşımaktadır.

Çocuklarda Asosyallik Belirtileri

Çocuk gelişimi konusunda en büyük görevi üstlenen ailelerin asosyallik konusunda da en önemli destek olduğunu unutmamak gerekiyor. Özellikle son yıllarda çocuklarda internet ve bilgisayar bağımlılığının artması ile birlikte iletişimsizlik sorunu başlıyor. Bu noktada ailelerin çocuğa daha fazla zaman ayırması ve çocuğa bağımlılık yaratacak bu alışkanlıkları mümkün olduğunca sınırlandırmaları gerekmektedir.

Asosyal çocuklarda ortak olarak görülen bazı özellikler bulunmaktadır. Aile yaşamında, okul çevresinde ve arkadaş ortamında çocuklarda asosyallik belirtileri şu şekilde ortaya çıkmaktadır;

• Çocukta aile ile vakit geçirmeme isteÄŸi
• Ä°nternet ve televizyon bağımlılığının artması
• Yakın çevre ile iletiÅŸimsizlik
• Okul ortamında arkadaÅŸ çevresi ile anlaÅŸamama
• Çocuklukta yaÅŸanan travmalara baÄŸlı davranışlar
• Özgüven eksikliÄŸinden kaynaklı içe kapanıklılık
• Okuldan kaçma eÄŸilimi

Çocuklarda asosyalliğe yol açan en önemli etkenlerden bazıları şunlardır;

• Anne ve babadan ilgisizlik görme
• Çocukluk döneminde aÅŸağılanma ve cezalandırma
• Ebeveynlerin aşırı koruyucu tutum sergilemesi
• Televizyon ve internet bağımlılığı
• Çocukla yanlış iletiÅŸim tarzı

Günümüzde asosyalliğin en önemli sebeplerinden birisi internet bağımlılığıdır. Ailelerin küçük yaşlarda çocuğu susturmak ya da sırf çocuk istiyor diye henüz konuşmaya dahi başlamadan tabletle vakit geçirmesine olanak sağlamak gibi yanlış tutumları çocuğun asosyalleşmesine yol açan temel etkenlerdendir. Tam aksine çocuğu internetten uzak tutmaya çalışarak resim, müzik ya da çeşitli sosyal aktivitelere yönelmesini sağlamak doğru olacaktır.

Asosyal Çocuğa Nasıl Davranılmalıdır?

Asosyal çocuğa yaklaşım tarzı oldukça önemlidir. İlk olarak çocuğun özgüvenli yetiştirilmesi, gerektiğinde sorumluluk almayı bilmesi gerekmektedir. Çocuğunun üzerine titreyen, her yanlışının üzerini kapatmaya çalışan ya da çocuğunu aşırı ilgiye boğan aileler farkında olmadan sadece kendileri ile iletişim kuran çocuklar yetiştirmektedir. Hatta öyle aileler var ki çocuğunu arkadaş çevresinden uzak tutmaya, herhangi bir aktiviteye katılmaması konusunda ısrar etmeye çalışmaktadır.

Asosyal çocuğa nasıl davranılmalı sorusuna ilk olarak çocuğunuzun bir birey olduğunu fark etmeniz önerisi ile cevap verebiliriz. Çocuğunuza güvenmeyi, onu bir birey olarak görüp onunla karşılıklı doğru iletişim kurabilmeyi deneyin. Bilgisayar ve internet bağımlılığından uzak kalması için çocuğunuzu spora ya da çeşitli kurslara yönlendirebilirsiniz.

Çoğu ebeveyn çocuktaki asosyallik durumunun geçici olduğunu düşünse de, asosyallik oldukça ciddiye alınması gereken bir konudur. Odasına kapanıp herkesten kopuk bir hayat süren çocuğunuzu kendi haline bıraktığınızda daha da içine kapanacaktır. Onu karşınıza alarak konuşmayı, doğru iletişim tarzı ile sorununu anlayarak ortak çözüm yolları aramayı denemenizi öneririz.

Asosyallikle İlgili Yaygın Durumlar

Çocuğun asosyal olduğunun genel belirtilerini yukarıda paylaştık. Bu belirtilerle karşılaştığınız zaman nasıl davranmanız gerektiğini de yukarıda anlattık. Şimdi en en yaygın şikayetlere değinelim.

• ÇocuÄŸum arkadaÅŸlarıyla oynamıyor.
• 4 yaşındaki oÄŸlum asosyal.
• ÇocuÄŸum hakkını savunamıyor.
• ÇocuÄŸum kendini ifade edemiyor.
• ÇocuÄŸum çok çekingen.

Bu şikayetler en yaygın şikayetlerdir. Bu durumları fark eden ebeveynler bazen paniğe kapılır ve ne yapmalıyım diye kaygı duymaya başlar. Kaygı duygusu fazla olduğunda insanı yanlış yapmaya iter.

Çocuğu Sosyalleştirmenin Yolları

Utangaç ya da asosyal çocuğu sosyalleştirmek için bazı yöntemler bulunmaktadır. Ancak bu yöntemlerde sonuç alınamadığı taktirde bir çocuk psikiyatristine mutlaka danışmak gerekir.

Çocuğu sosyalleştirmenin yolları kısaca şöyle sıralanabilir:

• ÇocuÄŸun yabancılardan çekinmesi normaldir. Bu nedenle kendi yaÅŸ grubuyla belli gruplar oluÅŸturup sık sık bir araya gelmelerini saÄŸlayabilirsiniz. Bu ÅŸekilde tanıdık olma duygusu zamanla geliÅŸecektir. KreÅŸ gibi ortamlar bu konuda un avantaj saÄŸlar.
• Çekingenlik genellikle özgüven eksikliÄŸi de barındırır. Bunu önlemek için çocuÄŸu bazı sorular sorup onun verdiÄŸi kararlara göre hareket edin. ÖrneÄŸin hangi kıyafeti giymek istiyorsa sorun ve onu giydirin. Bu ÅŸekilde kararlarının etkili olduÄŸunu görecek ve kendine güveni artacaktır.
• ÇocuÄŸa vakit ayırmak onu sosyaleÅŸtirmek açısından önemlidir. Oyun oynamak, ona sorular sormak, gezmesine ve hoplamasına izin vermek çocuÄŸun rahat hissetmesini kolaylaÅŸtırır. Bu konuda ilgisiz ebeveyn olmamak önemlidir. Ä°letiÅŸim kuran ve oynayan çocuk zamanla daha kolay açılır.
• ÇocuÄŸun bedensel aktivitede bulunmasına müsaade edin. KoltuÄŸa tırmanmaya çalışan çocuk her seferinde korkuyla engellenirse özgüven sarsılması yaÅŸayabilir. KoltuÄŸa tırmanmak, mutfaktan bardak getirmek, yastığı kaldırmak gibi zararsız aktivitelere mutlaka izin verin.
• ÇocuÄŸa karşı kurduÄŸunuz dili olumlu tutun. Onunla konuÅŸurken olumsuz cümle kalıplarından ve asık surattan daha çok olumlu ve güler yüzlü olun. Ancak bütün bunların ölçülü olması ve şımartma boyutuna gelmemesi gerekir.