Åžiddet ve Åžiddete EÄŸilim Nedir? Nedenleri Nelerdir?
|Şiddet sahip olunan gücün ya da yetkinin başka bir bireye, gruba ya da topluluğa karşı uygulanması ve şiddete maruz kalan tarafta maddi-manevi zarar, vücut bütünlüğünün bozulması ve hatta ölüm riski oluşturması ya da bunların oluşmasına ihtimal vermesi olarak tanımlanabilir. Fiziksel, psikolojik, ekonomik ve cinsel olmak üzere şiddetin 4 farklı türü bulunmaktadır. Şiddete eğilim konusunda bu durumu tetikleyecek bazı faktörler bulunmaktadır.
- Biyolojik Faktörler: Bilimsel araştırmalar göstermiştir ki şiddete meyilli bireylerde bu durumu kolaylaştırıcı biyolojik mekanizmalar bulunmaktadır. Böyle kişilerin beyninde ve beyninin ilgili bölgelerinde bazı bozukluklar ya da normalden fazla çalışmalar bulunmaktadır. Bunlar arasında vücutta sinir iletiminde görev alan nörotransmitter maddelerindeki artmalar veya azalmalar, hormonal bozukluklar, alkol ve uyuşturucu maddelerin aşırı kullanımı gibi nedenler yer almaktadır.
- Psikososyal faktörler: Gelişme döneminde şiddete maruz kalan ya da şiddete tanık olan kişiler şiddete eğilim gösterebilir. Kalabalık yaşam ortamları ve aşırı sıcak havalar gibi çevresel faktörler de şiddet artışında etkilidir.
- Sosyoekonomik faktörler: Irk ve ekonomik eşitsizlik gibi durumlardan bağımsız olarak aşırı yoksulluk, aile içi geçimsizlik ve eşler arası anlaşmazlıklar etkilidir. Böyle bir aile ortamında yetişen çocuklarda da ilerde şiddet içerikli davranışlar görülmesi olasıdır.
- Psikiyatrik faktörler: Psikotik bozukluk görülebilen bipolar bozukluk, şizofreni ve paranoya gibi hastalıklarda şiddette artış görülebilir. Bu hastalar hem kendilerine hem de çevrelerine zarar verme eğiliminde olabilirler. Psikotik bozukluk olmayan travma sonrası stres bozukluğu, antisosyal kişilik bozukluğu gibi hastalıklarda da duruma bağlı olarak saldırganlık görülebilir.
- Diğer faktörler: Uyuşturucu madde ve yoğun alkol kullanımında ve merkezi sinir sistemi hastalıkları sonrasında da kişide saldırganlık içerikli davranışlar görülebilir.
Şiddet eğilimi bazı durumlarda daha sık görülür. Bu gibi durumlarda saldırganlık artışı ve karşısındakine zarar verme olasılığı bulunmaktadır. Genellikle evli kadın ve erkekler arasında, kişilerin yaşadığı büyük değişimler sonucu kendisini stresli ve baskı altında hissetmesi durumunda, 16-25 yaş aralığındaki erkeklerin bir arada olduğu ortamlarda, kişinin ruhsal gerilimini arttıran olaylar ve can güvenliğinin tehlikede olduğu durumlarda şiddete eğilim görülebilir.